Een kennismaking met het Genootschap
- Missie en doel
- Organisatie
- Natuuronderzoek
- Activiteiten
- Publicaties
- Relaties
- Rector Cremerspenning
- Lid worden?
Missie en doel
Het Heuvelland, het Maasdal en de Peel zijn Limburgse gebieden die voor Nederlandse begrippen een grote verscheidenheid aan planten en dieren herbergen.
Al vroeg trok het bijzondere karakter van deze landschappen de belangstelling van mensen die de natuur in het veld bestudeerden. Reeds in 1910 organiseerden zij zich in het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg (NHGL). Vandaag de dag zijn vele veldwaarnemers en natuurliefhebbers lid van deze provinciale vereniging.
Het doel, 'het bevorderen van de biologische en geologische studie in Limburg en het beschermen van natuurwetenschappelijke en cultuurhistorische waarden', is in al die jaren niet veranderd. Nog altijd is het Genootschap in zijn opzet uniek voor Nederland.
Organisatie
Het Genootschap kent verschillende soorten groepen waarbinnen de leden georganiseerd zijn. Ook heeft het Genootschap enkele stichtingen opgericht om daarin bepaalde activiteiten onder te brengen.
Kringen
Naast deze soortgerichte benadering, kent het NHGL een regionale benadering. Er zijn vijf kringen, waar in de natuur geïnteresseerde leden en niet-leden elkaar treffen. De kringen organiseren lezingen en excursies over en in de natuur van hun regio. Sommige kringen zijn ook actief in het natuurbeheer.
Studiegroepen
Er zijn zestien studiegroepen, waar geïnteresseerden in een bepaalde planten- of dierengroep elkaar treffen en kennis uitwisselen. Niet iedereen hoeft een specialist te worden, maar de mogelijkheden zijn aanwezig. Sommige studiegroepen participeren in landelijke projecten, of werken aan een eigen provinciaal project, zoals de Libellenstudiegroep die voornemens is een verspreidingsatlas van de Limburgse libellen uit te brengen. Andere voorbeelden van eigen projecten zijn de Limburgse avifauna-, zoogdieren-, vissen- en vlinderatlassen.
Werkgroepen
Werkgroepen werken heel lokaal aan de studie en het onderhoud van de natuur, zoals de Plantenwerkgroep Weert en de Werkgroep Driestruik.
Stichtingen
Daarnaast zijn er vier stichtingen aan het Genootschap verbonden. Dit zijn de Stichting Natuurpublicaties Limburg die verantwoordelijk is voor het uitgeven van publicaties die door de leden worden geschreven. Stichting de Lierelei die met behulp van de vrijwilligers natuuronderzoek uitvoert. Stichting Van Schaïk die verantwoordelijk is voor het behoud en beheer van diverse onderaardse kalksteengroeves en de vuursteenmijn. De NatuurBank Limburg beheert de waarnemingen die door Genootschapsleden worden gedaan.
Natuuronderzoek
De leden van het Genootschap onderzoeken de natuur in Nederlands Limburg.
Inventarisaties
Een belangrijk deel van het werk zijn de soorten inventarisaties. Een gebied wordt onderzocht op het van nature voorkomen van planten en dieren. Dat kunnen natuurgebieden zijn, maar ook losse poeltjes, kerkzolders of onderaardse kalksteengroeven. Bij een meer systematische manier van inventariseren worden alle soorten opgeschreven die te vinden zijn in een vierkante kilometer, waarbij het raster wordt gedefinieerd door het Amersfoort coördinatiestelsel.
Resultaten kunnen o.a. de verspreidingsatlassen van bepaalde soortgroepen zijn die door ons publicatiebureau uitgegeven worden.
Projecten
Leden van het Genootschap voeren ook onderzoek op projectbasis uit. Na afloop van het project worden de resultaten meestal gepubliceerd in de vorm van een artikel in het Maandblad of door middel van een presentatie op de Genootschapsdag of tijdens een bijeenkomst van een kring of studiegroep.
Activiteiten
Het Genootschap is een actieve vereniging die bruist van de activiteiten.
Lezingen
Kringen en studiegroepen verzorgen lezingen. De lezingen kunnen door de eigen leden gegeven worden of door sprekers van buiten de vereniging die onderzoek naar de natuur in Limburg gedaan hebben.
Werkdagen, werkavonden
Op werkdagen en werkavonden wordt van de deelnemers een actieve inbreng verwacht. Het kan bijvoorbeeld gaan om het uitvoeren van beheer in natuurterreinen of om determinatieavonden waar verzamelde exemplaren en/of foto's van lastige soorten op naam gebracht kunnen worden, gebruik makend van determinatiewerken, binoculairs, referentiecollecties en alles wat zo nog meer van pas komt.
Excursies
Studiegroepen en kringen organiseren ook excursies, bijvoorbeeld om inventarisaties uit te voeren. Soms worden ook excursies gehouden om onze kennis van de natuur op een hoger peil te brengen. Dat kunnen ook excursies in het aangrenzende buitenland zijn.
Genootschapsdag
Voor alle natuurliefhebbers binnen en buiten de provincie biedt het Natuurhistorisch Genootschap een schat aan informatie over de natuur in een bijzonder stukje Nederland. Bovendien is er een jaarlijkse ontmoetingsdag, de Genootschapsdag,
Inventarisatie weekend
Elk jaar wordt ergens in de provincie een inventarisatieweekend georganiseerd.
Publicaties
De resultaten van het natuuronderzoek van onze leden worden gepubliceerd in onze eigen tijdschriften en uitgaven.
Natuurhistorisch Maandblad
Het NHGL biedt meer dan alleen kringen en studiegroepen. Reeds 100 jaar lang verschijnt twaalf maal per jaar het Natuurhistorisch Maandblad met artikelen over de natuur in Limburg. Daarmee is dit tijdschrift een belangrijke informatiebron voor de veldbiologie waarin elke veldonderzoeker zijn verhaal kwijt kan. Het Natuurhistorisch Maandblad staat in Nederland en daarbuiten hoog aangeschreven.
Andere tijdschriften
Behalve het Natuurhistorisch Maandblad verschijnen o.a. het tijdschrift SOK mededelingen, een tijdschrift over de onderaardse kalksteengroeven.
Uitgaven
Daarnaast worden door de Natuurpublicaties Limburg, boeken uitgegeven over de natuur in Limburg, geschreven door onze eigen leden.
Relaties
Het Genootschap werkt samen met verschillende partners om haar doelen te verwezenlijken.
Het GroenHuis
Het Genootschap is partner in het Het GroenHuis en gezamenlijk met andere natuur- en milieuorganisaties is haar bureau gehuisvest in dit GroenHuis. Door deze samenwerking staat onze kennis direct ter beschikking voor het milieu- en natuurbeheer in de provincie.
Provincie Limburg
De Provincie Limburg ondersteund het werk van het Genootschap door middel van een structurele subsidie.
Rector Cremerspenning
Het bestuur van het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg besloot in 1985 tot het instellen van de Rector Cremers penning, als blijk van waardering en blijvende herrinering aan Joseph Cremers, die in 1910 het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg en in 1913 het Natuurhistorisch Museum in Maastricht oprichtte.
De Rector Cremers penning wordt uitgereikt aan personen die zich op een bijzondere manier verdienstelijk hebben gemaakt voor het Natuurhistorisch Genootschap. De penning kent geen vast regime wat betreft de uitreikingen.
Personen die in het verleden al een penning ontvingen zijn Jan Hermans(1985), Piet van Nieuwenhoven (1987), Douwe de Graaf (1990), Wim Bult (1994), Wim de Veen (1996), Bart Graatsma (1999), Eduard Blink (2002), Huub Gilissen (2004), Paul Spreuwenberg (2010), Ton Breuls (2017).
De uitreiking van de penning is tevens bedoeld als stimulans voor iedereen die zich inzet voor de Limburgse natuur.
De penning is ontworpen door Stefan Graatsma en bestaat uit brons. De onderzijde bevat een afdruk van een fossiele reuzenpaardenstaart (Calamitus carinatus) die 315 miljoen jaar geleden in het Carboon voorkwam.